Diz bölgesinde ağrı toplumda çok yaygın olarak görülür ve nedenleri çok çeşitlidir. Çocuklarda kalça ağrıları diz civarında hissedilebilir. Bunun dışında diz ağrıları her zaman diz içi yapıların bozuklukları nedeniyle oluşur. Bu yazımızda toplumda çok sık olarak görülen diz ağrıları nedenleri ve tedavilerini sizlerle paylaşacağız.
Diz İçi Ağrı Nedeni Olabilecek Yapılar Nelerdir?
Diz eklemi kıkırdaklarla kaplı üç kemikten oluşur. Uyluk kemiği (femur), baldır kemiği (tibia) ve diz kapağı kemiği (patella) Uyluk kemiği (femur) ile baldır kemiği (tibia) arasında menisküsler bulunur. Eklem içinde ön ve arka çapraz bağlar, yanlarda ise iç ve dış yan bağ bulunur. Bu bağlar dizin sağlam bir şekilde durmasını sağlar. Kıkırdakların kayganlığının sağlanması için diz içinde eklem sıvısı bulunur. Bu sıvı dizin içindeki zarlar tarafından salgılanır.
Çocukluk Döneminde Diz Ağrıları
Erişkinlere göre çocuklarda diz ağrıları daha nadir görülür. Doğuştan itibaren var olan farklı bir menisküs yapısı olan diskoid menisküs dizde takılma, atlama hissi ve ağrıya neden olabilir. Çocuklarda spor aktivitelerinin artması ile bağ ve menisküs yırtıkları sık olarak görülebilir. Ergenlik döneminde diz içinde kıkırdak ve kemik ayrılmaları-kopmaları oluşabilir ve hareket sırasında ağrı yaratabilir. Yine ergenlik döneminde özellikle sıçrama, zıplama ve koşu sporlarında diz kapağı altındaki patellar tendonda tendinit ve diz önünde çıkıntı yaratan Os-Good Schlatter görülebilir. Tanı muayene ve radyolojik incelemeler ile konur. Bu yaş grubunda dizde şişlik ve ağrı, erken başlangıçlı romatizmal hastalıkları da düşündürmelidir. Nadir de olsa çocuklarda diz çevresinde ağrılar tümör belirtisi olabilir.
Erişkinlerde Diz Ağrıları
Çocukluk dönemi sonrasında çok çeşitli nedenler diz ağrısı nedeni olabilir.
- Menisküs yırtıkları
- Bağ yaralanmaları (Ön veya arka çapraz, iç veya dış yan bağ)
- Kırıklar
- Romatizmal hastalıklar
- Artroz (Kireçlenme)
- Diz içi eklem enfeksiyonu
- Kıkırdak hasarları
- Tümörler
Diz Ağrılarının Hangileri Önemlidir?
Diz ağrıları çok yaygın olarak görülür ve ağrı nedeni olan bazı sorunlar önemlidir. Özellikle dizde ısı artışı, kızarık ve hızlı artan şişlik ile beraber ateş diz içi bir enfeksiyon bulgusu olabilir. Dizde eklem enfeksiyonu acil olarak tedavi edilmesi gereken bir durumdur. Ani travma, düşme, darbe sonrası dizde şişlik ağrı hareket kısıtlığı kemikle beraber kıkırdak yaralanmaları veya bağ kopmalarını işaret edebilir.
Diz Ağrılarında Belirti ve Bulgular
- Şişlik
- Takılma
- Boşalma hissi
- Kızarıklık
- Hareket kısıtlılığı
- Merdiven çıkma-inme, çömelmede ağrı
Yaygın görülen bir yakınma olan dizden gelen çıtırtı gibi ses veya hisler diz kıkırdaklarında yıpranmanın erken bulguları olabilmekle beraber çoğu zaman önemsizdir ve tedavi gerektirmez.
Şişlik birçok diz sorununda görülen bir bulgudur. Kızarıklık ve ısı artışı ile beraber olması önemlidir. Dizde en çok ve yaygın ağrı nedeni olan ve yaygın bilinen ismi ile kireçlenme yani diz eklem kıkırdak aşınması çömelip kalkmada, merdiven inme ve çıkmada ağrı olarak kendini gösterir. Bağ yaralanmaları çoğu zaman dizde güçsüzlük, boşalma hissi ile kendini belli eder. Menisküs yırtıkları her zaman ağrılı olmayabilir. Ancak bulgu veren menisküs yırtıkları sürekli belli bir hareket pozisyonunda ağrı, takılma hissi gibi yakınmalara yol açar.
Diz Ağrılarında Tanı Nasıl Konur?
Diz ağrısı ve yakınmaları olan bir hastada detaylı öykü alındıktan sonra muayene yapılır. Her sorun için özel testler vardır ve detaylı bir muayene ile diz sorunlarında bir tanıya ulaşmak olasıdır. Radyolojik incelemeler, röntgen ve Manyetik Rezonans incelemelerinin yardımı ile tam bir tanıya ulaşılır.
Diz Ağrılarında Tedavi
Diz üç kemikten oluşan çok hareketli bir eklem olduğundan çevre kaslarının yeterli esneklikte ve güçte olması çok önemlidir. Bu nedenle tüm diz sorunlarında tedavi öncesi ve sonrasında diz çevresi kasların güçlendirilmesi, dengenin arttırılma egzersizlerinin yapılması gereklidir. Ön ve arka çapraz bağlar dizin sağlamlığı için gerekli olduğundan tedavi edilmelidir. Kısmi yaralanmalarda ameliyatsız tedaviler olasıyken tam kopmalarda hastanın durumuna göre çoğunlukla cerrahi gerekir. Bulgu veren menisküs yırtıkları cerrahi olarak tedavi edilir. Gelişmiş teknoloji ve ameliyat yöntemleri sayesinde hastanın hemen ayağa kalkması ve en erken dönemde eski düzeyine dönmesi sağlanabilmektedir. Diz kıkırdak sorunları erken saptandığında ağızdan ek destek tedavileri kullanılabilir. Yine bu durumda diz içine yapılabilecek PRP, kolajen, Hyaluronik asid, yağdan elde edilen zenginleştirilmiş hücreler enjeksiyonları kıkırdak yıpranmalarının iyileşmesi veya kötüleşmesinin durdurulmasını sağlayabilir. İlerlemiş diz eklem kıkırdak hasarlarında (artroz) kemik açısını düzenleyici (osteotomi) ameliyatları vardır. Eklem hasarının ileri olduğu, hastanın yaşının uygun olduğu durumlarda protez ameliyatları ile hasta ağrısız bir şekilde eski hareket düzeyine ulaştırılır.
