Ayak ağrıları hem yetişkinlerde hem de çocuklarda görülebilen sağlık sorunlarındandır. Ayak ağrıları, birçok nedene bağlı olarak ortaya çıkabilmektedir. Ayaklar, tüm vücudun yükünün taşındığı yer olmasıyla kritik bir öneme sahiptir. Yürümeye başladığımız andan itibaren hayatımız boyunca ayaklarımızın üstünde dururuz, yürürüz, ayaklarımız sayesinde bir yerden bir yere ulaşırız. Ayaklarımız gün boyu bizi üstünde taşıyan yapılardır. Ayaklarımız ile ilgili bir sorun ayakta durmamızı, yürümemizi zorlaştırır. Ayaklarımız aynı zamanda gövdemizin kaidesini oluşturduğundan ayaklar ile ilgili bir sorun diz, kalça, bel, sırt ve boyunda da sorunlara yol açabilir. Ayaklar ile ilgili sorunlar her yaşta, çok farklı nedenlerle görülebilir.
İçindekiler
Çocukluk Döneminde Ayak Ağrıları
Doğuştan gelen ayak şekil bozuklukları basış problemleri yaratabilir ancak çoğu zaman ağrı yaratmaz. Çocuklarda 4-8 yaşlarında ayağın iç tarafında, 9-11 yaşlarında topuk bölgesinde, 13-15 yaşlarında ise ayak parmakları (özellikle 2 veya3) civarında, bu döneme özel kendi kendine başlayan hastalıklar görülebilir.
Bu durumlar yaklaşık 1-1,5 yıl sürer ve bazen tabanlık veya alçı tedavisi, nadiren de cerrahi gerektirir. Çocuk ilk yürümeye başladığında ayak düz taban görüntüsüne sahip olabilir. Çoğunlukla neden aşırı esnekliktir ve esnek tip düz taban olarak adlandırılır.
Ailelerin endişelerinin aksine bu tip ayaklar ağrıya neden olmazlar. Ergenlik döneminde, 9 yaşlarından itibaren ayakta daha önce olmayan şekil ve basış bozuklukları, hareket kısıtlılıkları ayakta kemik yapısında gelişen bozukluğun bulgusu olabilir. Tarsal koalisyon denen bu durum ağrı nedeni olabilir ve önemlidir. Radyolojik incelemeler ile tanı konabilir. Düşme veya spor veya aktivite sırasında gelişen ayak ağrılarında ayak kemiklerinde kırıktan şüphelenilmelidir.
Erişkin Dönemde Ayak Ağrıları
Ayak büyümesi erkeklerde 14-16 yaşında kadınlarda 12-14 yaşlarında tamamlanır. Bu yaştan sonra, erişkin dönemde çok değişik nedenlerle ayak ağrıları görülebilir.
Ön ayak bölgesindeki ağrılar:
- Parmaklarda uyuşma, sinir bulguları ile beraber ağrı; tarak kemikleri arasında sinir sıkışması (Morton nöroması) nedeni ile,
- Tarak kemikleri altında ağrı; düz taban yapısı sonucu metetarsalji nedeni ile,
- Baş parmak altında ağrı; sesamoidit nedeni ile,
- Baş parmağın dışa dönmesi ve iç tarafta kemik çıkıntısı (halluks valgus) nedeni ile
- 1. Parmak ekleminde yıpranma (kireçlenme (halluks rigidus) nedeni ile gelişebilir.
Orta ayak bölgesinde ağrılar
- Ayak basış bozuklukları sonucunda orta ayak eklemlerinde yıpranma (kireçlenme)
- Topuk dikeni (Plantar fasit)
- Tendon bozuklukları
- Sinir sıkışmaları
- Travma sonrası kırıklar, çıkıklar
- Sporcularda stres kırıkları
- Burkulmalar
- Enfeksiyonlar
Arka ayak, topuk bölgesinde ağrılar
Topuk dikeni
Enfeksiyon
Kemik tümörleri
Sinir sıkşmaları
Tendon bozuklukları
Ayak ağrıları omurga kökenli sinir sıkışmalarının yansımaları nedeniyle de görülebilir.
Periferik sinir hastalıkları da ayak şekil ve basış bozukluklarına, nasırlara ve ağrılara yol açabilir.
Ayak Ağrıları Tanı Nasıl Konur?
İlk olarak ve en önemli olarak fizik muayene yapılır. Ayağı şekli, yapısı, nasırlar incelenir. Basış yürüyüş değerlendirilir. Belli bir süre kullanılmış bir ayakkabının tabanının değerlendirilmesi ayak basış bozuklukları ile önemli bilgiler verebilir. Gerekli açılarda röntgen grafileri, Bilgisayarlı Tomografi kemik yapının değerlendirilmesi açısından yararlıdır. Tendon ve yumuşak dokular ile ilgili tanı için Manyetik rezonans incelemeleri yararlıdır. Ayak şekil ve basış bozuklukları durumunda sinir incelemeleri gerekebilir.
Ayak Ağrılarında Tedavi
Ayak şekil ve basış bozukluklarında ilk olarak basarak ölçümlere göre yapılan tabanlıklar denenir. Şüphelenilen duruma göre lokal enjeksiyonlar hem tanı hem de tedavi açısından yararlıdır. Cerrahi mutlaka doğru ve kesin tanı konduktan sonra uygulanır. Halluks valgusta erken dönemde çeşitli cihazlar kullanılabilir ama çoğu zaman ilerler ve cerrahi gerektirir.
Ayakkabıların ayağın kabı yani koruyucu bir malzemesi olduğu unutulmamalıdır. Yani ayakkabıların ayağın şekline uygun olması gerekir. Özellikle yüksek topuk, ince ve sivri burunlu ayakkabıların ayağın şeklini bozacağı bilinmelidir.
