Bel kayması, farklı nedenlerden dolayı omurga kemiklerinin öne veya raya doğru kayması ile birlikte ortaya çıkan bir durumdur.
İçindekiler
Bel Kayması Nedir?
Omurgamız bizi dik tutan yapıdır. Hayatımızda oturmaya başladığımız yaklaşık 6 aylıktan ve yürümeye başladığımız 1 yaşından itibaren omurgamızı kaslarımız ve kemik yapısı sayesinde dik tutarız. Omurga ayrı omurların üst üste dizilmesi ile oluşur. Omurların arasında diskler bulunur ve arka tarafında eklemler ile birbirine bağlanır. Aradaki bağlar ve etrafındaki kaslar sayesinde hem duruşumuzu sağlar hem de her yöne geniş hareket etmesini sağlar. Hayat boyunca duruşumuzu, dik durmamızı ve hareketimizi sağlayan bu omurga yapısı bazı durumlarda bu özelliklerini yapamaz hale gelir. Bel kayması diye bilinen durum bunlardan birisidir. Bel kayması omurgaların birbiri üstünde yan planda yer değiştirmesidir. Omurganın önden veya arkadan bakıldığındaki eğriliklere skolyoz adı verilirken bel kayması ise yan planda meydana gelir. Bel kaymasının tıp terimi karşılığı spondilolistezis ’tir. Bel kayması genellikle vücut yükünün en fazla odaklandığı ve hareketin fazla olduğu alt bel omurgaları (L4-L5-S1) arasında görülür.
Bel Kayması Kimlerde Görülür?
Bel kayması (spondilolistezis) genellikle erişkin yaş grubunda görülmekle beraber çocuk ve ergenlik döneminde de görülebilir. Ergenlik, yani 10-14 yaşlarında ortaya çıkan tipi genellikle hızlı boy uzama döneminde yoğun fiziksel aktivite veya spor yapan çocuklarda görülür. Doğuştan gelen özelliklerin de etkisi vardır. İlk olarak spor yaparken alt bel bölgesinde ağrı hissederken zaman içinde ağrı artabilir. Doğuştan gelen kemik eksikliklerinin olduğu durumlarda kayma ileri derecelere ulaşabilir. Erişkin yaşlarda görülen tipleri ise genellikle yıpranma (dejeneratif) nedenlerle olur. Bunun dışında ergenlik döneminde oluşan kaymaların ileri yaşlarda artması da olasıdır. Dejeneratif nedenler genellikle belini zorlayıcı hareketleri çok yapan, kas güç kaybı olan kişilerde gelişir.
Bel Kayması Neden Olur?
Bel kayması (spondilolistezis) birçok nedenle olabilir. En sık görülen nedeni yıpranma yani dejeneratiftir. Bel sağlığını bozan ağır işlerde kullanma, tekrarlayıcı, zorlayıcı hareketleri çok yapma erken yıpranmanın en sık görülen nedenidir. Bunun yanında bel kayması nedenleri şu şekilde sıralanabilmektedir:
- Doğuştan gelen omurga kemik yapı eksiklikleri veya bozuklukları
- Travma nedeniyle olan hasarlar
- Yaşlanmaya bağlı olarak yaşanan değişimler
- Omurgadaki tümör, enfeksiyon gibi hasar yaratan hastalıklar
- Ergenlik döneminde gelişen kayma
Bel Kayması Belirtileri Nelerdir?
Bel kayması belirtileri arasında ilk olarak başlangıç dönemi bel ağrıları bulunur. İlk oluştuğu esnada hastaya kendini bel ağrıları ile belli etmektedir. Böyle bir durumda tedavi edilmesi gerekmektedir. İlerleyen dönemlerde omurgada bulunan sinirlere bası olması nedeniyle bacaklara yansıyan ağrı, kas güçsüzlükleri ve uyuşma hissizlik gibi duyu bozuklukları gelişebilir.
Muayene ve radyolojik incelemeler ile tanı kolaylıkla konabilmektedir. Bazı durumlarda bilgisayarlı tomografi, manyetik rezonans ve sinir ileti testleri yapılması gerekebilir.
Bel Kayması Tedavisi
Bel kayması tedavisi için öncelikle ayrıntılı bir muayene gerçekleştirilmesi gerekmektedir. Eğer muayene sonucunda hastada bel kayması çıkarsa bunun ne derecede olduğuna bakılmaktadır. Cerrahi tedavi ilk seçilecek tedavi değildir. Hastanın durumu, yakınmaları, durumu ile ne kadar idare edebildiği tedavi seçimini etkiler. İlk olarak ilaçlar, bel kaslarını güçlendirici ve kasılmaları giderici fizik tedavi uygulanır. Günlük alışkanlıkları, gün içinde yapılan yanlış duruş ve hareketler düzeltilmeye çalışılır. Bu tedavilerden yarar görmeyen veya yakınmaları çok olan hastalar ile cerrahi seçenekler detaylı bir şekilde konuşulur. Özellikle bacağa yansıyan ağrıları olan, duyu kaybı ve özellikle kas güçsüzlüğü olan hastalarda cerrahi tedavi geciktirilmemelidir. Geciktirildiğinde yakınmalar kalıcı hale gelebilir. İyi seçilmiş hastalarda verilen doğru tedavi kararları ve cerrahi ile sonuçlar oldukça yüz güldürücüdür.
Bel Kayması Ameliyatı
Bel kayması ameliyatı öncesinde mutlaka ameliyatsız tedavi yöntemleri uygulanmaktadır. Eğer hiçbir şekilde ameliyatsız yöntemler işe yaramıyorsa ameliyat önerisi sunulmaktadır. Bel kaymasında cerrahi hastanın hayat kalitesini ve yürüme mesafesini arttırma ve ağrıları azaltmaya yöneliktir. Ameliyat ile hastanın tedavi olması ve daha iyi bir hayat kalitesine sahip olması amaçlanmaktadır.
